Depresyon denince çoğumuzun aklına, günlerce yatağından çıkmayan, sürekli ağlayan biri gelir. Oysa depresyon, Majör Depresif Bozukluk olarak tanımlanan, çok daha kapsamlı bir ruh sağlığı problemidir. Sadece “üzgün hissetmek” değildir; kişinin duygularını, düşüncelerini, davranışlarını ve hatta fiziksel sağlığını etkileyen ciddi bir hastalıktır.

Birçok insan depresyonda olduğunu fark etmez. Çünkü depresyon her zaman gözyaşıyla kendini göstermez. Bazı kişilerde sürekli öfke, bazılarında ise nedeni bulunamayan ağrılar şeklinde ortaya çıkabilir. Bu yazıda depresyonun pek bilinmeyen duygusal, bilişsel ve fiziksel belirtilerine yakından bakacağız. Bu belirtileri tanımak, kendiniz veya sevdikleriniz için doğru zamanda destek almanın en önemli adımıdır.

Depresyonun Gizli Duygusal ve Bilişsel Belirtileri

Depresyonun duygusal etkileri sadece üzüntüyle sınırlı değildir. Aşağıdaki belirtiler, çoğu zaman fark edilmeyen ama depresyonla sıkça birlikte görülen işaretlerdir:

1. Anhedoni (Hayattan Keyif Alamama)

Depresyonun en belirgin ama çoğu zaman göz ardı edilen belirtisidir. Daha önce size mutluluk veren aktiviteler — hobiler, sosyal buluşmalar, sevdiğiniz yemekler — artık hiçbir şey ifade etmez. İçinizde sanki bir boşluk varmış gibi hissedersiniz.

2. Sürekli Sinirlilik, Öfke ve Sabırsızlık

Depresyon sadece hüzünle gelmez. Özellikle erkeklerde öfke patlamaları, tahammülsüzlük ve gerginlik en sık görülen işaretlerden biridir. Kendinizi normalde tepki vermeyeceğiniz şeylere bile aşırı öfkelenirken bulabilirsiniz.

3. Konsantrasyon Güçlüğü ve "Zihinsel Sis"

“Odaklanamıyorum” cümlesi depresyon yaşayanlarda çok yaygındır. Bir filmi izlemek, kitap okumak hatta basit bir karar vermek bile zorlaşır. Beyin adeta yavaş çalışmaya başlar.

4. Aşırı Suçluluk ve Değersizlik Duygusu

Kişi kendini yetersiz, eksik veya başkalarına yük gibi hissedebilir. Küçük hatalar bile olduğundan çok daha büyük görünebilir. Bu düşünceler gerçeği yansıtmaz, sadece depresyonun zihni çarpıtmasıdır.

Depresyonun Fiziksel Belirtileri: Bedeniniz Sinyal Veriyor

Depresyon sadece zihni değil, bedeni de etkiler. Beyindeki kimyasal değişimler tüm vücut sistemlerini etkilediği için çeşitli fiziksel belirtiler ortaya çıkabilir.

1. Nedeni Bulunamayan Ağrılar

Bel, sırt, baş veya kas ağrıları… Tıbbi bir açıklama bulunamayan bu ağrılar depresyonun sık görülen fiziksel yansımalarındandır.

2. Bitmek Bilmeyen Yorgunluk

Ne kadar uyursanız uyuyun, dinlenmiş hissetmezsiniz. Bedeniniz sürekli bitkin ve ağırdır. Yataktan kalkmak bile güç gelir.

3. Uyku Düzeninde Bozulma

• Uyumakta zorlanmak
• Gece sık sık uyanmak
• Veya tam tersi, aşırı uyuma isteği

Depresyon uyku alışkanlıklarını ciddi şekilde etkiler.

4. İştah ve Kilo Değişikliği

Bazı insanlarda iştah tamamen kaybolurken, bazıları da duygularıyla başa çıkmak için aşırı yemeye yönelir. Bu da kilo kaybı ya da kilo artışına yol açabilir.

5. Sindirim Sorunları

Bağırsaklarımız, duygularımızdan sandığımızdan daha fazla etkilenir. Mide ağrısı, kabızlık, ishal gibi şikayetler depresyonla ilişkilidir.

Ne Zaman Destek Alınmalı?

Eğer bu belirtilerin birkaçı iki haftadan uzun süredir devam ediyor ve günlük yaşamınızı etkiliyorsa, bir uzmandan destek alma zamanı gelmiştir.

Depresyon, tedavisi mümkün olan bir hastalıktır. Nasıl diyabet veya tansiyon tedavi edilebiliyorsa, depresyon da psikoterapi, ilaç tedavisi veya her ikisinin kombinasyonu ile kontrol altına alınabilir.

Ahmet Vefa Çetin

Klinik Psikolog Yayın Tarihi: